Naar wie moet ik doorverwijzen?
Endometriose is een complexe aandoening die vraagt om een gerichte en multidisciplinaire aanpak. Huisartsen, bedrijfsartsen en gynaecologen spelen een cruciale rol in het tijdig herkennen en doorverwijzen van patiënten naar de juiste zorgverleners. De keuze voor een doorverwijzing hangt af van de ernst van de symptomen en de complexiteit van de aandoening. Hieronder vindt u een overzicht van wanneer en naar wie u moet verwijzen.
Samenvatting
-
1e lijn (huisarts, bedrijfsarts) → 2e lijn (algemeen gynaecoloog): Bij vermoeden van endometriose na anamnese en lichamelijk onderzoek, waarbij eerstelijnsbehandelingen onvoldoende helpen, of wanneer twijfel over de diagnose aanvullende diagnostiek vereist. Of bij uitblijvende zwangerschap en verdenking endometriose die nader onderzocht moeten worden.
-
2e lijn (algemeen gynaecoloog) → level-1 of level-2 expertisecentrum: Indien multidisciplinaire of chirurgische behandeling nodig is en de expertise niet aanwezig is bij de algemeen gynaecoloog, of wanneer er sprake is van extra-pelviene of diepe endometriose. Tevens kan verwijzing nodig zijn wanneer IUI/IVF nodig is, maar niet geboden kan worden.
Verwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn
Huisartsen en bedrijfsartsen zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor patiënten met menstruatieklachten, buikpijn of verminderde vruchtbaarheid. Bij vermoeden van endometriose kan eerst symptomatische behandeling met pijnstillers (NSAID's al dan niet in combinatie met paracetamol) en/of hormonale therapie worden geprobeerd conform de NHG standaard. Indien deze behandelingen onvoldoende effect hebben of als er sprake is van hinderlijke klachten die nader onderzocht moeten worden, is verwijzing naar een algemeen gynaecoloog in de tweede lijn noodzakelijk.
Verwijzing van de 2e lijn naar een level-1 expertisecentrum
Een algemeen gynaecoloog kan patiënt verwijzen naar een level-1 expertisecentrum voor de behandeling van oppervlakkige endometriose, adenomyose of endometriomen.
Belangrijk hierbij is wel dat er bij het bestaan van endometriomen, of zichtbare endometriose op echo of MRI vaak sprake is van diepe endometriose. Hiervoor kan verwezen worden naar een level-2 expertisecentrum.
Verwijzing van een level-1 naar een level-2 expertisecentrum
Bij complexe of uitgebreide endometriose is een multidisciplinaire benadering essentieel. Een level-2 expertisecentrum beschikt over een gespecialiseerd team, bestaande uit een gynaecoloog, GE-chirurg, uroloog, radioloog, MDL-arts, pijnspecialist, bekkenfysiotherapeut, psycholoog en verpleegkundige. Verwijzing naar een level-2 centrum is aangewezen bij:
-
Diepe of extra-pelviene endometriose die (laparoscopisch) behandeld moet worden.
-
Complexe gevallen die een multidisciplinair overleg (MDO) vereisen.
-
Uitgebreide adhesievorming of ernstige klachten die niet verbeteren met standaardtherapie.
-
Patiënten die naast endometriose ook een fertiliteitsbehandeling nodig hebben, inclusief IVF wanneer dit niet in een level-1 centrum geboden kan worden.
Een tijdige en correcte verwijzing is cruciaal
Een tijdige en correcte verwijzing is cruciaal voor de behandeling van endometriose en het welzijn van de patiënt. Zorgverleners in de eerste en tweede lijn spelen hierin een sleutelrol. Raadpleeg voor een volledig overzicht van erkende endometriose-expertisecentra in Nederland de website van de NVOG: