Kijkoperatie

• Een diagnostische laparoscopie kan met hoge waarschijnlijkheid intra-abdominale endometriose aantonen en diagnostische delay verkorten.

• Echter, wanneer de endometriose gerelateerde klachten goed reageren op hormonale cyclusregulatie, is de meerwaarde van een diagnostische laparoscopie beperkt.

• Een negatieve laparoscopie houdt in, dat er geen tekenen van endometriose intra-abdominaal gevonden zijn.

• Een diagnostische laparoscopie om endometriose aan te tonen dient pas te worden overwogen, wanneer:
  

  • Andere diagnostische middelen geen uitsluitsel over aanwezigheid van endometriose geven èn
    
  • De patiënte niet goed reageert op cyclusregulatie, pijnstilling, leefstijlmanagement èn
    
  • Er op basis van anamnese/klachtenpresentatie gedacht wordt aan endometriose als oorzaak en zonder diagnostische laparoscopie geen goede/gerichte behandeling mogelijk lijkt.
    
  • Er sprake is van een kinderwens. Hierbij heeft een diagnostische laparoscopie meerwaarde om tubafunctie goed in te kunnen schatten. Bovendien neemt de spontane kans op zwangerschap mogelijk wat toe bij behandelen van oppervlakkige endometriose.

• Een laparoscopie waarbij ook endometriose wordt verwijderd (anders dan een biopt) is geen diagnostische laparoscopie maar een therapeutische laparoscopie.

• In ervaren handen, en na goede counseling en informed consent, kan een diagnostische laparoscopie overgaan in een therapeutische laparoscopie. Wanneer deze expertise er niet is (m.n. in het geval van diepe endometriose), is het raadzaam te verwijzen naar een gespecialiseerd centrum.

Een diagnostische laparoscopie kan vrouwen met klachten die passen bij endometriose, maar die met andere diagnostiek niet is aangetoond, een (vaak langverwachte) definitieve diagnose geven. Veelal betreft dit vrouwen, waarbij het oppervlakkige endometriose betreft. Een diagnostische laparoscopie kan de tijd tot diagnose verkorten, maar deze winst moet afgewogen worden tegenover het (lage) operatierisico. Een diagnostische laparoscopie dient in principe alleen te worden overwogen, wanneer de klachten ondanks cyclusregulatie en andere medicamenteuze opties niet afdoende onder controle zijn. En waarbij de behandelaar meent, dat zonder een diagnostische laparoscopie geen goede/gerichte behandeling mogelijk lijkt. Een tijdige diagnose, samen met gepaste therapie kan de kans op centrale sensitisatie en nociceptieve dysregulatie verkleinen.

Een negatieve diagnostische laparoscopie betekent dat er geen aanwijzingen zijn voor gynaecologische pathologie, in het bijzonder geen aanwijzingen voor endometriose. Een negatieve laparoscopie kan ook duidelijkheid geven. Vooral voor de categorie patiënten met chronische buikpijn kan dit mogelijkheden bieden om andere behandelmodaliteiten gemotiveerd verder te verkennen.

Wanneer endometriose tijdens een diagnostische laparoscopie wordt aangetoond, is het in ervaren handen te overwegen om de endometriose te verwijderen. Wanneer het echter diepe endometriose (ingroei in organen) betreft, moet sterk worden afgevraagd of de diagnostische laparoscopie (waarbij vaak beperkte operatieduur is ingepland en niet in elk centrum vanzelfsprekend een operateur aanwezig is met expertise in resectie van diepe endometriose) een juist moment is om deze endometriose adequaat te behandelen. Daarnaast moet de patiënte ook adequaat gecounseld zijn en informed consent hebben gegeven. Echter is dit laatste praktisch lastig, wanneer er vooraf aan de diagnostische laparoscopie nog geen zekerheid is over de aanwezigheid van (diepe) endometriose. De aanbeveling is om bij eventuele 'see and treat' zich te beperken tot oppervlakkige endometriose en uitsluitend na goede counseling en informed consent.