Classificatie
Het gebruik van classificatiesystemen kan helpen in uniforme beschrijving van de uitgebreidheid en lokalisatie van endometriose. De correlatie tussen classificatie en klinisch beeld, in het bijzonder pijn en kwaliteit van leven, is echter beperkt. Classificatiesystemen kunnen behulpzaam zijn voor het bepalen van beleid, waaronder chirurgische planning en indicatie voor vruchtbaarheidsbehandeling.
- Revised American Society for Reproductive Medicine classification of endometriosis: 1996. Fertil Steril. 1997 May;67(5):817-21. doi: 10.1016/s0015-0282(97)81391-x. PMID: 9130884.
- Keckstein J, Ulrich U, Possover M, Schweppe KW. ENZIAN-Klassifikation der tief infiltrierenden Endometriose.[ENZIAN classification of deeply infiltrating endometriosis.], German. Zentralbl Gynäkol. 2003;125:291
- Keckstein J, Saridogan E, Ulrich UA, Sillem M, Oppelt P, Schweppe KW, Krentel H, Janschek E, Exacoustos C, Malzoni M, Mueller M, Roman H, Condous G, Forman A, Jansen FW, Bokor A, Simedrea V, Hudelist G. The #Enzian classification: A comprehensive non-invasive and surgical description system for endometriosis. Acta Obstet Gynecol Scand. 2021 Jul;100(7):1165-1175. doi: 10.1111/aogs.14099. Epub 2021 Mar 19. PMID: 33483970.
- Adamson GD, Pasta DJ. Endometriosis fertility index: the new, validated endometriosis staging system. Fertil Steril. 2010 Oct;94(5):1609-15. doi: 10.1016/j.fertnstert.2009.09.035. PMID: 19931076.
- Johnson NP, Hummelshoj L, Adamson GD, Keckstein J, Taylor HS, Abrao MS, Bush D, Kiesel L, Tamimi R, Sharpe-Timms KL, Rombauts L, Giudice LC; World Endometriosis Society Sao Paulo Consortium. World Endometriosis Society consensus on the classification of endometriosis. Hum Reprod. 2017 Feb;32(2):315-324. doi: 10.1093/humrep/dew293. Epub 2016 Dec 5. PMID: 27920089.
- Vermeulen N, Abrao MS, Einarsson JI, Horne AW, Johnson NP, Lee TTM, Missmer S, Petrozza J, Tomassetti C, Zondervan KT, Grimbizis G, De Wilde RL; International working group of AAGL, ESGE, ESHRE and WES. Endometriosis Classification, Staging and Reporting Systems: A Review on the Road to a Universally Accepted Endometriosis Classification. J Minim Invasive Gynecol. 2021 Nov;28(11):1822-1848. doi: 10.1016/j.jmig.2021.07.023. Epub 2021 Oct 21. PMID: 34690085.
Samenvatting
- Classificatie van endometriose is van belang voor het uniform beschrijven van de uitgebreidheid van endometriose, bij het vaststellen van de behandelstrategie voor de individuele patiënt en ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek.
- De meest gebruikte classificatiesystemen zijn de rASRM, #Enzian en Endometriosis Fertility Index (EFI).
- Classificatie vindt veelal plaats tijdens chirurgische ingrepen, maar wordt in toenemende mate ook toegepast bij beeldvorming.
Er zijn verschillende classificaties
Er zijn vele verschillende classificatiesystemen voor endometriose gepubliceerd. De meest gebruikte classificaties zijn de rASRM (1997), #Enzian (2021) en de EFI (2010).
De rASRM
De rASRM is een chirurgisch classificatiesysteem dat zich richt op de aanwezigheid en uitgebreidheid van oppervlakkige en ovariële endometriose en adhesies. De rASRM classificatie loopt van stadium I (mild) tot IV (ernstig), zonder een separate aanduiding van welke structuren betrokken zijn of welke vorm van endometriose het betreft. De correlatie tussen rASRM stadium en klinische parameters als pijn en kans op zwangerschap maar ook behandelstrategieën is gering.
De #Enzian
De #Enzian richt zich op de classificatie en stadiëring van alle vormen van endometriose in verschillende organen en structuren in het kleine bekken en daarbuiten. Van oorsprong is de Enzian een chirurgische classificatie, echter momenteel wordt deze ook in toenemende mate gebruikt bij beeldvorming ten behoeve van diagnosestelling en voorbereiding op chirurgisch ingrijpen.
De Endometriosis Fertility Index (EFI)
De Endometriosis Fertility Index (EFI) is een classificatie gericht op het voorspellen van de kans op (natuurlijke) conceptie bij vrouwen met endometriose die een chirurgische behandeling ondergaan. De EFI bestaat uit chirurgische parameters zoals de functionaliteit van tubae/ovaria en de rASRM score, in combinatie met anamnestische factoren. De EFI score, welke loopt van 0 tot 10, geeft een voorspelling van de kans op natuurlijke conceptie binnen 36 maanden na chirurgische behandeling. Aan de hand van de uitkomst kan worden bepaald welke patiënten baat hebben bij verwijzing voor geassisteerde voortplanting indien geen andere belemmerende factoren aanwezig zijn.
Voor communicatie met zowel patiënten als tussen huisarts en ziekenhuis, zijn bovenstaande classificaties zeer beperkt geschikt. Het beschrijven van de vorm van aanwezige endometriose heeft meer onderscheidend vermogen: oppervlakkige endometriose, diepe endometriose, adenomyose en/of endometriomen. Dit is ook in lijn met hoe endometriosezorg in Nederland en internationaal is georganiseerd.
Scoring van de meest gebruikte classificatiesystsemen
De volgende afbeeldingen geven de scoring van de meest gebruikte classificatiesystemen weer.
