Verlaat Professionals Terug

Echo

In de diagnostiek naar endometriose heeft de transvaginale echoscopie een onmisbare positie ingenomen. Met name voor de beoordeling van endometriomen, adhesies en diepe endometriose is de echoscopie, in ervaren handen, betrouwbaar en reproduceerbaar. Het ontbreken van kenmerken passend bij endometriose bij echoscopie sluit (met name oppervlakkige) endometriose echter niet uit.

Samenvatting

  • Beoordeel uterus, ovaria en voorkeurslocalisaties voor diepe endometriose volgens een vaste routine.

  • Let op aanwijzingen voor adhesies en beperkte mobiliteit in het kleine bekken (localisatie ovaria, sliding sign)

  • Gebruik MUSA (adenomyose) en IDEA (endometriose) systematiek voor het structureel beoordelen van het kleine bekken

Gynaecologische echo

De eerste stap in de beeldvorming van endometriose is het uitvoeren van een gynaecologische echo. Door ontwikkelingen in de kwaliteit van echoapparatuur is de betrouwbaarheid van echoscopie de laatste jaren enorm toegenomen.

Systematische beoordeling van het kleine bekken op endometriose bestaat uit de volgende 4 stappen:

  1. Routine evaluatie van uterus en ovaria, inclusief beoordelen uterus op adenomyose volgens MUSA criteria en beoordelen aanwezigheid van endometriomen.
  2. Beoordelen van echoscopische "softmarkers": site specific tenderness en mobiliteit van de ovaria ten opzichte van de uterus, bekkenzijwand en elkaar (kissing ovaries).
  3. Beoordelen op aanwezigheid van adhesies door dynamische sliding sign: beweeglijkheid blaas/darmen ten opzichte van de uterus.
  4. Beoordelen diepe endometriose in blaas, sacro uteriene ligamenten/parametria, fornix posterior, septum rectovaginale, rectosigmoïd.

De #Enzian-classificatie kan gebruikt worden om de echo-bevindingen samen te vatten. Wil je meer lezen over de Enzian classificatie? Ga dan naar classificatie.

Onderstaande afbeeldingen geven een schematische en realistische weergave van de beoordeling van het kleine bekken op endometriose en adenomyose volgens de IDEA en MUSA systematiek.

Kissing ovaries

Echobeeld "kissing ovaries": beide ovaria bevatten typische endometriosecysten met matglas aspect, aan elkaar gefixeerd door adhesies in de holte van Douglas.

IDEA systematiek stap 4

Voor een systematische tekening die een die een overzicht geeft van de anterieure en posterieure compartimentale locaties van diepe infiltrerende endometriose, zie Guerrierio et al., 2016 Figuur 13 en Figuur 9 voor een schematische tekeningen en bijbehorende echobeelden van diepe infiltrerende endometriose in de darm (DIE).

MUSA

Voor een schematische weergave van directe en indirecte Morphological Uterus Sonographic Assessment (MUSA) kenmerken van uterus adenomyosis (geen endometriose), volgens de gemodificeerde Delphi procedure, zie Figuur 5 in Harmsen et al., 2021.

Transvaginal two‐dimensional and three‐dimensional ultrasound

Transvaginal two-dimensional and three-dimensional ultrasound images of a uterus affected by adenomyosis depicting all Morphological Uterus Sonographic Assessment (MUSA) features of adenomyosis:

  1. interrupted junctional zone
  2. irregular junctional zone
  3. asymmetrical myometrial thickening
  4. globular uterus
  5. echogenic subendometrial lines and buds
  6. myometrial cysts
  7. hyperechogenic islands
  8. translesional vascularity
  9. fan-shaped shadowing.

Inline graphic, endometrium.

Voor transvaginale tweedimensionale en driedimensionale echografiebeelden van een baarmoeder die is aangetast door adenomyose waarop alle kenmerken van Morphological Uterus Sonographic Assessment (MUSA) van adenomyose te zien zijn, zie Figuur 1 in Harmsen et al., 2021.

Overige informatie

Overige informatie is te vinden via: